LAist Cənubi Kaliforniya İctimai Radiosunun, üzv tərəfindən dəstəklənən icma media şəbəkəsinin bir hissəsidir.NPR və canlı radiomuzdan ən son milli xəbərlər üçün LAist.com/radio saytına daxil olun
2020-ci ilin əvvəlində Sustain LA-da dayansanız, siz ekoloji cəhətdən təmiz, davamlı ev və fərdi qulluq məhsullarının geniş seçimini tapacaqsınız.Mumlu qida qabları, üzvi yun quruducu toplar, bambuk diş fırçaları, vegan ipi - nəhayət birdəfəlik plastiklə zəhərli əlaqəni bitirmək üçün lazım olan hər şey.Heç vaxtdan gec yaxşıdır, elə deyilmi?
Rahat butik Highland Park əslində poliqonlarda parçalanan mallar üzrə ixtisaslaşıb (aldığımız əksər əşyalardan fərqli olaraq).Bütün zibilinizi bir qutuya qoymasanız, özünüzü günahkar hiss etməyin.Burada məqsəd insanları əşyaları atmağa məcbur etmək deyil, istehsal etdiyimiz tullantıların miqdarını azaltmağa kömək etməkdir.Bu vəzifə COVID-19-dan əvvəl olduğu kimi indi də vacibdir.Ancaq tullantısız yaşamaq böyük bir uğursuzluğa düçar oldu, çünki pandemiya öz çantalarınızı ərzaq mağazasına və ikiqat çantaları götürmək üçün gətirməyi qadağan etdi.
Birdəfəlik plastiklərin təkrar istifadə edilə bilən alternativlərdən daha təhlükəsiz olmamasına baxmayaraq, xəstəliyin yayılmasından narahat olan bir çox istehlakçı onlardan yenidən istifadə edir.(Biz maskalar və üz qalxanları kimi birdəfəlik fərdi qoruyucu vasitələri istisna edirik.) Keçən yay ABŞ-da bəzi ev təsərrüfatları COVID-19 epidemiyasından əvvəlki ilə müqayisədə 50% daha çox tullantı əmələ gətirdi.
Amerikanın yenidən canlanan plastik sevgisi qısa müddətli romantika, yoxsa uzunmüddətli evlilik olacaq?Zaman göstərəcək.Bu vaxt, sıfır tullantı anbarları hələ də plastik vərdişdən əl çəkməyimizə kömək etməyə çalışır.
Sustain LA qurucusu Leslie Campbell gələcəyi proqnozlaşdıra bilmir, lakin o, mağazasının inventarının il ərzində kəskin şəkildə dəyişdiyini bilir.
Mağaza hələ də bambuk qablar və paslanmayan polad saman satır, lakin "bu satışlar olduqca tez aşağı düşdü" dedi Kempbell."Əl təmizləyicisi, camaşırxana deterjanı və əl təmizləyicisi, indi çoxlu satış var."
Bu dəyişikliyə uyğunlaşmaq üçün Campbell, bir çox digər orqanik mağaza sahibləri kimi, biznes modelini rekord müddətdə uyğunlaşdırmalı oldu.
Pandemiyadan əvvəl Sustain LA, müştərilərin təkrar istifadə edilə bilən qablar gətirə (və ya yerli olaraq ala biləcəyi) və ətraf mühitə uyğun təmizləyicilər, sabunlar, şampunlar və losyonlar əldə edə biləcəyi mağazada yanacaqdoldurma məntəqəsi təklif etdi.Onlar həmçinin saman və diş fırçası kimi təkrar istifadə edilə bilən və ya bioloji parçalana bilən şəxsi əşyalar ala bilərlər.Sustain LA həmçinin müştərilərə tədbir tullantılarını azaltmağa kömək etmək üçün şüşə qablar, içki dispenserləri, qab-qacaq və bıçaqları icarəyə verir.
"İcarə ilə biz məşğul yaz və yay toy mövsümü keçirdik və bütün cütlüklərimiz planlarını ləğv etdi və ya dəyişdirdi" dedi Kempbell.
Los-Anceles Şəhristanı mart ayının ortalarında ilk evdə qalma sifarişini verdikdə mağazada alış-veriş dayandırılsa da, Sustain LA-nın sabun və camaşırxana yuyucu toz kimi zəruri məhsulları satdığı üçün açıq qalmasına icazə verildi.
“Bizim bəxtimiz gətirdi.Biz bir neçə gün ərzində telefonla sifariş verdik, bütün çeşidin şəklini çəkdik və onlayn mağaza yaratdıq” dedi.
Kempbell mağazanın dayanacağında təmassız pikap sistemi quraşdıraraq, sabun və şampun kimi əşyaları təkrar istifadə oluna bilən şüşə qablarda müştərilərə depozit qarşılığında qaytara bilər.Onun komandası çatdırılma xidmətlərini genişləndirdi və göndərmə xərclərini azaldıb.Onlar Los Angeles County İctimai Səhiyyə Departamenti ilə işlədilər və avqust ayına qədər müştərilərə təmiz Campbell qablarını dezinfeksiya və doldurma üçün mağazaya qaytarmağa icazə verildi.
Mağazanın önü ləzzətli üzvi məhsullardan izdihamlı anbara çevrildi.Campbell və onun səkkiz nəfərlik heyəti müştərilərin istəkləri əsasında əlavə tullantısız məhsullar gətirirlər.Siyahının başında pişik və yundan hazırlanmış pişik oyuncaqları gəlir.Karantində hətta pişiklər də sıxıla bilər.
"Biz yol boyu bəzi kiçik təkmilləşdirmələr etdik" dedi Kempbell.Mikro-tədbirlər üçün icarə haqqı yay və payız aylarında artmağa başladı, lakin noyabr ayında yeni yaşayış sifarişləri verildikdən sonra durğun olaraq qaldı.Dekabrın 21-dən etibarən, Sustain LA hələ də mağazada ehtiyatların artırılması və müştəri xidməti üçün açıqdır, lakin eyni vaxtda yalnız iki müştəri üçün.Onlar həmçinin təmassız və açıq havada çatdırılma xidmətləri təklif etməyə davam edirlər.Və müştərilər gəlməyə davam edir.
Pandemiyadan kənarda, Sustain LA 2009-cu ildə açılandan bəri, Campbell-in əsas məqsədi insanların plastikdən qurtulmasını asanlaşdırmaq olub, lakin bu, asan olmayıb.
2018-ci ildə ABŞ-da təqribən 292,4 milyon ton məişət tullantıları istehsal edilib ki, bu da gündə adambaşına 4,9 funt təşkil edir.Son bir neçə ildə ölkəmizdə təkrar emal səviyyəsi 35% səviyyəsində dəyişib.Müqayisə üçün, Almaniyada təkrar emal nisbəti 68% civarındadır.
Milli Resursların Müdafiəsi Şurasının baş resurs zabiti Darbi Huver, "Bir ölkə olaraq biz təkrar emalda olduqca pisik" dedi."Sadəcə işimiz yaxşı deyil."
Bəzi məhdudiyyətlər aradan qaldırılsa da - Kaliforniya ərzaq mağazaları təkrar istifadə edilə bilən çantalardan istifadə etməyə qayıtdı, hətta onlardan öz baqqallarınızı qablaşdırmaq üçün istifadə etməli olsanız belə - plastik tullantıların istehsalı ölkə daxilində artmaqdadır.Plastik tərəfdarı lobbi pandemiyadan və onun COVID-19 öncəsi plastik qadağalara qarşı çıxmaq üçün gigiyena tədbirləri ilə bağlı narahatlıqlarından istifadə edir.
Covid-19-dan əvvəl, ABŞ-da plastiklə mübarizə sürətlə inkişaf edirdi, əyalət plastik ərzaq çantaları kimi birdəfəlik istifadə olunan əşyaları qadağan etdikdən sonra.Son on ildə Nyu York, Vankuver, London və Los-Anceles də daxil olmaqla dünyanın böyük şəhərlərində sıfır tullantı mağazası yaranıb.
Sıfır Tullantı mağazasının uğuru tamamilə istehlakçıdan asılıdır.Bir çox istehsalçılar heç vaxt israfçı, lazımsız qablaşdırmaya əhəmiyyət vermədilər və hələ də etmirlər.
20-ci əsrin əvvəllərində, bazarlar "super" olmamışdan əvvəl, kargüzarlıq tərəfindən idarə olunan ərzaq mağazaları norma idi.Bu mağazalara girdiyiniz zaman alış-veriş siyahınızı təhvil verirsiniz və məmur səbətlərdən şəkər, un kimi əşyaları çəkərək sizin üçün hər şeyi toplayır.
Filadelfiyadakı Sent Cozef Universitetinin qida marketinqi üzrə professoru Con Stanton, “O vaxtlar 25 funtluq bir çanta şəkər istəyirsənsə, onu kimin satdığına əhəmiyyət vermirdin, yalnız ən yaxşı qiymətə əhəmiyyət verirdin” dedi.
1916-cı ildə Clarence Saunders Tennessi ştatının Memfis şəhərində ilk Piggly Wiggly Marketini açanda hər şey dəyişdi.Əməliyyat xərclərini azaltmaq üçün o, mağaza işçilərini işdən çıxardı və özünə xidmət edən ərzaq modelini yaratdı.Müştərilər alış-veriş səbətini götürə və səliqəli rəflərdən qablaşdırılmış məhsulları seçə bilərlər.Alıcılar satıcıları gözləməli olmur, bu da vaxta qənaət edir.
"Qablaşdırma bir satıcı kimidir" dedi Stanton.Artıq məmurlar insanlar üçün mal toplamır, məhsullar kiçik reklam lövhələrinə çevrilərək alıcıların diqqətini çəkməlidir.“Şirkətlər niyə digər markaları deyil, bizim şəkəri almalı olduğunuzu göstərməlidir” dedi.
Reklama uyğunlaşdırılmış qablaşdırma özünə xidmət edən ərzaq mağazalarından əvvəl də mövcud idi, lakin Saunders Piggly Wiggly-ni təqdim edəndə şirkətlər qablaşdırmalarını fərqləndirmək üçün səylərini artırdılar.Stanton misal olaraq peçenyeləri göstərir.Sadə bir peçenye indi iki qat qablaşdırmaya ehtiyac duyur: biri sizi gözləmək, digəri isə özünü reklam etmək üçün.
İkinci Dünya Müharibəsi istehsalçıları qablaşdırmalarını təkmilləşdirməyə məcbur etdi.İctimai tarixçi və qrafik dizayneri Corey Bernath izah edir ki, müharibə zamanı federal hökumət istehsalçıları böyük miqdarda əsgərlərə göndərilə bilən davamlı qidalar istehsal etməyə məcbur etdi.Müharibədən sonra bu şirkətlər bu məhsulları istehsal etməyə davam etdi və mülki bazar üçün onları yenidən qablaşdırdı.
“Bu, biznes üçün yaxşıdır, onlar bu materialı istehsal etməyə hazırdırlar.Siz sadəcə onu yenidən satır və yenidən qablaşdırırsınız və voila, yüngül pendir və televiziya yeməyiniz var "dedi Burnett.
Qida istehsalçıları inteqrasiya və səmərəliliyə diqqət yetirirlər.Yüngül və davamlı plastik onlara bu məqsədlərə çatmağa kömək edir.Bernat 1960-1970-ci illərdəki şüşə və plastik butulkaların müqayisəsinə işarə edir.Plastikin meydana çıxmasından əvvəl bazar müştəriləri şüşə butulkaları qaytarmağa və istehsalçıların onları təkrar istifadə edə bilməsi üçün depozit ödəməyə təşviq edirdi.Bu, vaxt və resurs tələb edir, buna görə də butulkaçılar şüşə kimi qırılmayan və daha yüngül olan plastikə müraciət ediblər.XX əsrin ortalarında istehlakçılar plastiki sevirdilər.Onlar elmi fantastikanın reallığıdır, raketlərin effektivliyinin və müasirliyinin əlamətidir.
“Müharibədən sonra insanlar konservlərin təzə və ya dondurulmuş qidadan daha gigiyenik olduğunu düşünürdülər.O zaman insanlar təravət və gigiyena qablaşdırma ilə əlaqələndirirdilər”, - Burnett bildirib.Supermarketlər təkrar emal edilmiş məhsullarla rəqabət aparmaq üçün qidaları plastik qablaşdırmaya başlayır.
Müəssisələr plastik istehlakı təşviq edirlər.“Biz əşyaları təkrar istifadə edirdik, lakin şirkətlər bunu dəyişdi.Birdəfəlik istifadə edilə bilən hər şey sizin üçündür və siz bu barədə düşünmədən sadəcə atıb ata bilərsiniz”, - Burnett bildirib.
"İstehsalçıları öz məhsullarının istifadə müddətinin sonuna görə məsuliyyətə cəlb edən çox az qaydalar var" dedi Sustain LA-dan Campbell.
ABŞ-da bələdiyyələrin təkrar emal proqramlarını hazırlamaq və maliyyələşdirmək üçün daha böyük məsuliyyəti var.Bu pulun bir hissəsi vergi ödəyicilərindən, bir hissəsi təkrar emal olunmuş materialların satışından əldə edilir.
Amerikalıların böyük əksəriyyətinin bir növ təkrar emal proqramına çıxışı olsa da, istər kənarda hurdaya atma, istərsə də hər ikisinin kombinasiyası olsun, çoxumuz çoxlu “istək velosipedləri” edirik.Əgər onun təkrar emal oluna biləcəyini düşünürüksə, onu mavi zibil qutusuna atırıq.
Təəssüf ki, təkrar emal o qədər də asan deyil.Plastik ərzaq çantaları texniki cəhətdən təkrar emal oluna bilsə də, təkrar emal edən avadanlıqların öz işini görməsinə mane olur.Çıxarılan qablar və yağlı pizza qutuları çox vaxt təkrar emal edilmək üçün qida qalıqları ilə çox çirklənir.
Hoover bildirib ki, istehsalçılar istehsal etdikləri qablaşdırmanın təkrar emala yararlı olduğuna zəmanət vermirlər.Məsələn, bir qutu suyu götürək.Huver qeyd edir ki, adətən kağız, alüminium, plastik və yapışqan qarışığından hazırlanır.Teorik olaraq, bu materialın çoxu təkrar emal edilə bilər."Ancaq bu, əslində təkrar emal kabusudur" dedi Huver.
Müxtəlif kompozit materiallardan hazırlanan məhsulların geniş miqyasda emal edilməsi çətindir.Soda şüşələri və qatıq qabları kimi eyni növ plastikdən hazırlanmış əşyalarınız olsa belə, onları çox vaxt birlikdə təkrar emal etmək olmur.
"Şüşələr enjeksiyonla qəliblənə bilər, qatıq qabları isə enjeksiyonla qəliblənə bilər ki, bu da onların ərimə nöqtəsini dəyişəcək" dedi Huver.
Vəziyyəti daha da çətinləşdirsək, bir vaxtlar dünyada təkrar emal oluna bilən tullantıların təxminən yarısını təkrar emal etmiş Çin artıq ölkəmizin tullantılarının çoxunu qəbul etmir.2017-ci ildə Çin çıxarılan zibillərin miqdarına məhdudiyyət tətbiq olunduğunu elan etdi.2018-ci ilin yanvar ayında Çin bir çox növ plastik və kağızın idxalını qadağan etdi və təkrar emal edilmiş materiallar ciddi çirklənmə standartlarına cavab verməlidir.
"Sistemimizdə o qədər də aşağı çirklənmə səviyyəsi yoxdur" dedi Huver.“Artıq amerikalının təkrar emal oluna bilən məhsulları böyük bir zibil qutusuna getdiyi üçün, o yağlı qutuların yanında oturan qiymətli kağız tez-tez yanğına məruz qalır.Bu standartlara cavab vermək çətindir”.
Əvəzində bir vaxtlar Çinə göndərilən təkrar emal materialları poliqona göndəriləcək, anbarlarda saxlanılacaq və ya digər ölkələrə (ehtimal ki, Cənub-Şərqi Asiya) göndəriləcək.Hətta bu ölkələrin bəziləri, məsələn, Malayziya, sonsuz tullantıların ekoloji nəticələrindən bezmiş və yox deməyə başlayır.Çinin qadağasına cavab olaraq yerli təkrar emal infrastrukturumuzu təkmilləşdirərkən belə bir sualla qarşılaşırıq: bu qədər tullantı yaratmağı necə dayandıra bilərik?
Kempbell və ailəsi on ildir ki, sıfır tullantısız həyat tərzi keçirir.O deyir ki, alış-veriş çantaları, su butulkaları və qablar kimi aşağı asılan, birdəfəlik plastik meyvələrdən qurtulmaq asandır.Problem camaşırxana deterjanı, şampun və dezodorant kimi məişət əşyalarını davamlı plastik qablarda əvəz etməkdir.
“Kürpənin özü hələ də çox faydalı və davamlı qabdır.Sadəcə onu tez-tez atmağın mənası yoxdur” dedi.Sustain LA anadan olub.
Campbell qeyd edir ki, təkrar istifadə sıfır tullantı üçün vacibdir.Plastik camaşırxana yuyucu qablar dəbdəbəli şüşə qablar qədər İnstaqrama layiq olmaya bilər, lakin bu nəhəng behemotu təkrar istifadə edib doldurmaqla onu tullantı axınından qoruya bilərsiniz.Bu addım-addım təkrar emal yanaşması ilə belə, siz yenə də birdəfəlik istifadə olunan əşyaların poliqonda başa çatmasının qarşısını ala bilərsiniz.
Kərpic və harç mağazası olmayan, lakin San Gabriel Vadisində çatdırılma təklif edən Riley's General Store-dan Daniel Riley, sıfır tullantıya keçməyin vacibliyini başa düşür.
“Biz çox gərgin həyat yaşayırıq və ilin sonunda zibilimizi şüşə qaba atmaq məcburiyyətində deyilik.Şirkətlər dayanıqlı qablaşdırma istehsalına görə məsuliyyət daşımalıdırlar”, - deyə Rayli bildirib.
O vaxta qədər o, dayanıqlı ev və fərdi qulluq məhsulları üçün doldurmalara diqqət yetirəcək.
"Mənim məqsədim əlverişli qiymətli əlavələr təqdim etmək və ərazimdəki insanların həqiqətən ehtiyac duyduğu məhsulları təmin etmək üçün sağlam düşüncə ilə yanaşmaqdır" dedi.
Noyabr ayında birinci ildönümünü qeyd edən Riley's General Store üçün mart ayında bağlanma müştərilərin, xüsusən də yuyucu toz və sabuna olan tələbatını artırdı.
"Bu, uğurlu oldu, çünki çatdırılmalarım artıq təmassızdır" dedi Riley və hazırda çatdırılma üçün ödəniş almadığını əlavə etdi.
Göndərmə vaxtı: 03 avqust 2023-cü il